Türkiye’de orta eleman açığı devam ederken, bilhassa meslek lisesi mezunlarının tercih ettiği ön lisans programlarının kontenjanları yıllar içinde azaldı. Bu duruma dikkat çeken İstinye Üniversitesi (İSÜ) Meslek Yüksekokulu Müdürü Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Fatih Çınar, Türkiye’nin ekonomik gelişiminin sağlanabilmesinin orta eleman muhtaçlığının giderilmesine, orta elaman muhtaçlığının giderilmesinin ise ön lisans kontenjan ve yetkinliklerinin arttırılmasına bağlı olduğunu belirtiyor.
İş dünyasının orta eleman gereksinimi devam ediyor. İŞKUR’un Temininde Zahmet Çekilen Meslekler (TGÇM) 2020 yılı datalarına nazaran, Türkiye’de gerekli mesleksel maharete sahip eleman bulunamaması nedeni ile en çok eleman açığı olan meslekler ortasında dikiş makinesi operatörü, ahşap mobilya imalat ustası, garson, makineci, torna tezgâhı operatörü depo vazifelisi, üretim imal çalışanı üzere üniversitelerin ön lisans programlarıyla temaslı meslekler yer alıyor. İstinye Üniversitesi (İSÜ) Meslek Yüksekokulu (MYO) Müdürü Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Fatih Çınar, önlisans programlarının kontenjanlarının her geçen yıl daraltıldığını bunun da orta eleman açığının giderilmesi yönelik muhtaçlıklar bağlamında olumsuz bir sonuç yarattığının altını çiziyor.
Sorunların temelinde yetişmiş eleman açığı yatıyor
Türkiye’nin sektörel gelişimi açısından en kıymetli ihtiyaçlarının başında orta eleman muhtaçlığının geldiğini belirten Çınar, “İyi yetişmiş olmayan orta elemanlardan oluşan rastgele bir bölüm kaliteli üretim yapamaz” diyerek, kelamlarına şöyle devam ediyor:
“İş dünyasının orta elaman talebi her vakit vardır. Mavi yakalı diye söz edilen ara/teknik eleman iş gücü gereksinimi endüstrileşmenin ve üretimin temel gücünü oluşturuyor. Kesimine nazaran değişmekle birlikte, bir beyaz yakalı çalışanın istihdam muhtaçlığına karşılık en az üç katı mavi yakalı çalışan muhtaçlığı ortaya çıkıyor. Lisans ve önlisans kontenjanlarına baktığımızda bu denklemi göremiyoruz. Türkiye’nin meselelerinin başında ekonomik alanda yaşanan problemler geliyor. Ekonomik alanda karşımıza çıkan girişimcilik, ekonomik gelişme ve büyüme, kaliteli üretim, memleketler arası rekabet üzere meselelerinin temelinde ise nitelikli orta eleman açığı yatıyor.”
Uluslararası rekabet için uygun yetişmiş işçi kıymetli bir ihtiyaç
Çınar, orta eleman açığının ve işsizliğin olumsuz sonuçlarını ise şöyle sıralıyor:
“Bireyin işsiz kalması, kendisinin ve ailesinin geçimini sağlayamaması sebebiyle kişisel meseleler ortaya çıkıyor. Fizikî ve ruhsal olarak sıhhatsiz bireylerden oluşan toplumsal yapı birçok sorunla ile karşılaşabiliyor. Bunların başında kriminolojik olaylar, suça yatkınlık geliyor. Bir öbür tahribatı makroekonomik sistemde görmek mümkün. Âlâ yetişmemiş orta elemanlardan oluşan rastgele bir bölüm kaliteli üretim yapamaz ulusal ve memleketler arası alanda rekabet edemez. Bu hem imalat hem de hizmet kesimi için geçerli bir önerme. Âlâ yetişmiş çalışanlardan oluşan bir kurum çalışanlarının katkılarıyla daha yaratıcı, teşebbüsçü, üretken ve verimli olacaktır. Kolay üzere görünmesine rağmen orta eleman, teknik işçi yetiştiren ön lisans programlarının ülke için ehemmiyeti, resmi yahut akademik istatistiki tahlillerden çok açık bir halde görülüyor.”
İhtiyaca nazaran planlama yapılmalı
Üniversite okumak isteyen ve imtihana giren gençlerin yaklaşık yüzde 68’i üniversite ön lisans yahut lisans eğitiminden yoksun kalıyor. Önlisans programlarındaki kontenjanların yıllar içinde daraltıldığını bu durumun ise iş dünyasının ve piyasanın gereksinim duyduğu orta eleman gereksiniminin nitelikli işçi ile karşılanmasını olanaksız hale getirdiğini belirten Çınar’ın teklifleri şu formda:
“Ön lisans programlarının üniversite kontenjanları yıllar içinde daraldı. Meğer ekonomik büyümenin ve üretimin artırılabilmesi için şahsen iş yapan, çalışan insan gücünün yetkinliğinin artırılması gerekiyor. Bu insan gücünün çağın gerektirdiği bilimsel eğitimi alması üretimin kalitesini direkt etkileyecektir. Nitelikli ve güzel yetişmiş işçi tarafından yapılan üretimin kalitesi yüksek olacak böylelikle memleketler arası alanda rekabet gücü de yüksek olacaktır. MYO’lar ülkenin ve bölümlerin yeni gereksinimlerini dikkate alarak orta eleman muhtaçlığına nazaran stratejik planlama yapmalılar. Biz İSÜ MYO olarak hangi iş alanlarında eleman gereksinimi ve talebi olduğunu yakından takip ediyoruz. Mezunların iş bulma problemleriyle karşılaşmamaları için kamu-özel/ulusal-uluslararası alanda en çok eleman temininde zahmet çekilen mesleksel programlar ile eğitim öğretime devam ediyoruz. Şu anda Adalet, Aşçılık, Bilgisayar Dayanaklı Tasarım ve Animasyon, Bilişim Güvenliği Teknolojisi, Bilgisayar Programcılığı, Besin Teknolojisi, Otomotiv Teknolojisi, Sivil Havacılık Kabin Hizmetleri, Uçak Teknolojisi programlarımız mevcut. Bu programlarımızın eğitim öğretim içerikleri son bilimsel gelişmelere ve aktüel gereksinimlere nazaran düzenlenmektedir. Talep olması halinde muhtaçlık duyulan alanlarda da yeni kısımlar ve programlar açılması ya da içerik düzenlemesi yapılması mümkündür.”
